Nog weinig vernieuwing in visies

(Sander van Venetie, adviseur bij Dorp, Stad en Land)

Om de deelnemers input te geven voor het maken van een omgevingsvisie heeft Sander van Venetie 20 reeds vastgestelde omgevingsvisies vergeleken en presenteert hij zijn bevindingen. Hij concludeert dat, enkele uitzonderingen daargelaten, de meeste omgevingsvisies nog de vorm hebben van een standaard (papieren) nota en veel weg hebben van een structuurvisie.

De inhoudsopgaven zijn doorgaans thematisch of gebiedsgericht opgezet. Een interessante inhoudsopgave heeft de omgevingsvisie van Hellendoorn. Deze is opgedeeld in de lagen ‘identiteit’, ‘context’ en ‘kernvisie’. Een initiatiefnemer kan zo eenvoudig zien waarmee de gemeente rekening houdt in een gebied.

De meeste gemeenten beschrijven in hun omgevingsvisie de rol die zij aannemen ten opzichte van de initiatiefnemer. Hierbij geven de gemeenten doorgaans aan vaker faciliterend en minder als regisseur op te treden. Welke rol de gemeenten aanneemt is volgens de aanwezigen niet belangrijk, zolang de gemeente die rol maar opschrijft in de omgevingsvisie.

De gewenste omgevingskwaliteit kan omschreven worden in de omgevingsvisie. Sommige gemeenten doen dit door zeer letterlijk een aparte paragraaf te wijden aan omgevingskwaliteit. Echter in veel omgevingsvisies wordt er niet gesproken over omgevingskwaliteit, maar wordt het wel beschreven aan de hand van aspecten zoals identiteit, cultureel erfgoed, landschap e.d.

Conclusie is dat er nog vrij behoudend is omgegaan met het opstellen van omgevingsvisies. De vormvrijheid biedt allerlei kansen om een geschikte vorm te vinden voor de omgevingsvisie. Ook de manier waarop je de inhoud van de omgevingsvisie rangschikt heeft veel invloed op de leesbaarheid van het document. De rol die de gemeente aanneemt bij ruimtelijke ontwikkelingen is belangrijk om te noemen. En de omgevingskwaliteit die de gemeente wenst is op meerdere manieren in de omgevingsvisie op te nemen. Met deze conclusies nodigt Sander de gemeenten uit na te denken over hoe de omgevingsvisie op te stellen.